28/02/2017 (Leuven)
02/03/2017 (Gent)
Orde, en dan vooral het bewaren van de orde, was een belangrijk aspect van de Egyptische maatschappij. Om orde te creëren in de dagelijkse wanorde ging men gebruik maken van magische rituelen en bezweringen, waartoe ook het execratie- of verwensingsritueel behoort. Dit ritueel zou rebelse activiteiten van vijandig gezinde personen, zowel buitenlanders als Egyptenaren zelf, en van bovennatuurlijke krachten voorkomen en/of tegenhouden. Men ging de vijand bezweren door het reciteren van magische teksten en het vernietigen van beeldjes, gemaakt uit was, hout, of klei.
Archeologische en tekstuele bronnen tonen aan dat zogenaamde execratie- of verwensingsrituelen uitgevoerd werden doorheen de Egyptische geschiedenis. De vroegste varianten van het ritueel dateren uit het Oude Rijk, de meest recente uit de 14e eeuw na Chr. Wat echter niet algemeen bekend is, is dat een van de belangrijkste assemblages van verwensingsbeeldjes, daterend uit het Middenrijk (ca. 1850 v. Chr.), zich bevindt in de Egyptische collectie van het Jubelparkmuseum (KMKG Brussel).
De figurines, gemaakt uit ongebakken klei, zijn beschreven met hiëratische teksten die de vijanden van Egypte opsommen. Aangezien hier verwezen wordt naar volkeren en steden uit Azië, Nubië en Libië, vormen deze objecten een zeer belangrijke bron voor de reconstructie van de politieke antieke geografie van het Nabije Oosten in de 12e dynastie.
De voorbije twee jaar waren deze beeldjes de protagonisten van het Egyptian Execration Statuettes (EES) Project. Hoewel het hoofddoel van het project de ontwikkeling van een multispectraal 3D-beeldvormingssysteem was, werd een aanzienlijk deel van de tijd besteed aan diepgaand onderzoek naar de figurines. De laatste resultaten van het project komen dan ook uitgebreid aan bod in deze lezing.
Dit onderzoek kadert binnen het EES Project van de KMKG, gefinancierd door Belspo Brain-be Pionier BR/121/PI/EES (Coördinator Luc Delvaux, co-coördinator Hendrik Hameeuw).